Labels

Δευτέρα 31 Μαΐου 2010

Αριστοτελική προσέγγιση του σύγχρονου οικονομικού γίγνεσθαι.

Μπορεί κάποιος να κάνει μια αναδρομή στον Αριστοτέλη αν θέλει να καταλάβει τα αίτια της σημερινής οικονομικής κρίσης, καθώς και το τι μέλει γενέσθαι σχετικά με αυτήν.

Ο Αριστοτέλης αντιμετώπιζε τα χρήματα σαν μέσον, για την επίτευξη στόχων - θεωρώντας πως οτιδήποτε αγοράζει κανείς, θα πρέπει να έχει μεγαλύτερη αξία από το ποσόν που ξοδεύει, αφού διαφορετικά δεν θα το επιζητούσε. Δηλαδή, το προϊόν που αγοράζουμε, μας «υπόσχεται» ένα συναίσθημα, το οποίο ουσιαστικά εκτιμούμε περισσότερο από το ίδιο το προϊόν. Επειδή δε στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας των αξιών ευρίσκεται η ευτυχία, η οποία «ορίζεται» ευρύτερα ως η επιτυχία της ζωής συνολικά, η «εκπλήρωση» καλύτερα, όλα όσα επιδιώκουμε αποσκοπούν στην υψηλότερη δυνατή ποιότητα της ζωής μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο Αριστοτέλης προσδίδει στα χρήματα εκείνη τη λειτουργία, η οποία επιτρέπει την απόκτηση των μέσων που καθιστούν δυνατή την επίτευξη μίας ποιοτικά καλής ζωής - η οποία αποτελεί προϋπόθεση της ευτυχίας.

Ο ίδιος όμως φιλόσοφος αναφέρεται σε ένα άλλο σενάριο, σύμφωνα με το οποίο, όταν (εάν) η ποιότητα της ζωής πάψει να αποτελεί το μέτρο της ευτυχίας, τότε δεν υπάρχουν πλέον όρια στην επιθυμία απόκτησης χρημάτων. Η αιτία είναι το ότι, οι «αριθμοί» είναι εκ φύσεως «ατελείωτοι» οπότε, αναγόμενοι στην ανώτατη βαθμίδα της ιεραρχίας των αξιών, «μεταλλασσόμενοι» δηλαδή από «μέσον» σε αυτοσκοπό, δεν επιτρέπουν ποτέ την «εκπλήρωση» του στόχου. Έτσι λοιπόν, το άτομο παρασύρεται από τη δίνη του «μαξιμαλισμού», αφού τα χρήματα δεν είναι ποτέ αρκετά. Όσα και αν έχει δηλαδή, μπορεί πάντοτε να αποκτήσει περισσότερα – κάτι που δεν συμβαίνει φυσικά σε άλλους τομείς της ζωής, όπως για παράδειγμα στην υγεία, η οποία θεωρείται ως μια βασική προϋπόθεση της ευτυχίας.

Αυτό λοιπόν που βιώνουμε σήμερα, ο κόσμος στον οποίο κινούμαστε, είναι η κορυφή του «εναλλακτικού» σεναρίου του Αριστοτέλη - αφού η «ιδέα» του μαξιμαλισμού έχει επικρατήσει σε όλους τους τομείς της ζωής μας. Η «ιδέα» αυτή έχει «παγιωθεί» καταναγκαστικά, επειδή ο ανταγωνισμός έχει «παγκοσμιοποιηθεί», με αποτέλεσμα να γίνει πολύ πιο «ανελέητος». Εάν λοιπόν δεν θέλει κανείς να ανήκει στους «χαμένους» του αύριο, οφείλει να συγκεντρώνει όσο πιο πολλά χρήματα μπορεί, έτσι ώστε να νοιώθει ασφαλής απέναντι στον συνεχώς αυξανόμενο παγκόσμιο ανταγωνισμό. Το γεγονός αυτό οδηγεί τόσο τον ίδιο, όσο και το «σύστημα» γενικά, σε αστάθεια – σε συνθήκες δηλαδή «μακράν» του σημείου ισορροπίας.

Έχοντας τώρα την άποψη ότι, το κέντρο βάρους του σημερινού «γίγνεσθαι» είναι το χρηματοπιστωτικό σύστημα, το οποίο πλέον παρομοιάζεται από πολλούς σαν μία γιγαντιαία, τύπου Madoff «πυραμίδα», αφού οι λειτουργίες του είναι όλο και περισσότερο «εικονικές» (virtual), θεωρούμε ότι οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια σε ένα βίαιο τέλος, το οποίο δεν θα έχει καμία σχέση με την εκπλήρωση και την ευτυχία όπως την περιγράφει ο Αριστοτέλης.

2 σχόλια:

savvelis είπε...

Καταπληκτικό άρθρο! Είναι σημαντικό να γνωρίζει ο καθένας μας τις απόψεις και τις θεωρίες παλαιότερων εποχών , αλλιώτικων από τη σημερινή , γιατί πάντα βλέπουμε ένα κομμάτι της πραγματικότητας που το στερούμαστε και δεν έχουμε δικαίωμα και πρόσβαση πλέον σε αυτό. Έναν άλλο τρόπο ζωής , με λίγα λόγια , όπου μπορούσε κανείς να στοχαστεί διαφορετικά για τα σημαντικά της ζωής και , ενδεχομένως πιο ελεύθερα.

Ανώνυμος είπε...

Έχεις δίκηο. Το πρόβλημα είναι ότι κανείς σε αυτή τη χώρα δεν κοιτάει πίσω στο παρελθόν της. Άποψή μου είναι ότι αν οι αρχές που θέσπισαν οι πρόγονοί μας λαμβάνονταν υπ'οψη στο στο ελάχιστο στην καθημερινότητά μας, δε θα είχαμε φτάσει στο σημείο που βρισκόμαστε σήμερα.