Έξοδος Μεσολογγίου 11/4/1826

 1826 Έξοδος Μεσολογγίου

Από της δύσεως της προηγουμένης ημέρας, οι κάτοικοι του Μεσολογγίου συνεκεντρώθησαν εις τας ΕΞΟΔΟΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ προκαθορισμένας διά την Έξοδον θέσεις. 

Η φρουρά είχε διαιρεθή εις τρείς φάλαγγας υπό τους Νότην Μπότσαρην, Κίτσον Τζαβέλλαν και Δ.Μακρήν. Εις το μέσον εκάστης φάλαγγος εβάδιζον τα γυναικόπαιδα. Η εκκίνησις εγένετο εις τας 2 μετά το μεσονύκτιον (10 προς 11 Απριλίου). Η φρουρά όταν άρχισε να βγαίνει βρέθηκε αντιμέτωπη μ’έναν εχθρό ο οποίος καραδοκούσε γιατί «…είχε σπία [προδοσία] και ήταν πρεπαράδος [προετοιμασμένος]..» θα γράψει στον Διονύσιο Ρώμα στην Ζάκυνθο ο απεσταλμένος του, Γεώργιος Στρούζας, όπως έμαθε «από μερικούς που ερρίχθησαν στο γιαλό με πλοιάρια και ήρθαν εις Πεταλά τέσσαραις ημέρες υστερώτερα». Έτσι οι μεν έμπειροι πολεμιστές μαζί με ελάχιστα γυναικόπαιδα, ξεπερνώντας μύριες δυσκολίες και την επέλαση του αιγυπτιακού ιππικού, κατόρθωσαν να διασωθούν στο στρατόπεδο της Δερβέκιστας περί τους 1500-3000. Η συντριπτική όμως μάζα των γυναικοπαίδων έμεινε δυστυχώς «εδώθε με τον Χάρο», γιατί μέσα στην απερίγραπτη σύγχυση που ακολούθησε και σημαδεύτηκε με τον θάνατο του Αρχηγού των Μεσολογγιτών Θανάση Ραζηκότσικα, γύρισαν εσπευσμένα πίσω στην μαρτυρική πόλη, όπου όμως είχε εισβάλλει ο εχθρός από τις αφύλακτες πλέον ντάπιες.Αρκετές γυναίκες αυτοκτονούν. Πολλά αγόρια άνω των δώδεκα ετών σφάζονται. Όσα γυναικόπαιδα δεν βρήκαν τον θάνατο, σύρθηκαν στον εξανδραποδισμό και την ατίμωση. Αιγύπτιοι, τούρκοι και αλβανοί διαμοιράστηκαν τα γυναικόπαιδα τα οποία υπέστησαν ανήκουστα μαρτύρια και υποβλήθηκαν σε ανομολόγητους εξευτελισμούς, πριν καταλήξουν σε διάφορα μέρη του τότε Οθωμανικού Κράτους. Κατά την Έξοδο εφονεύθησαν επίσης ο Γερμανοελβετός εκδότης των «Ελληνικών Χρονικών» Ιωάννης— Ιάκωβος Μάγερ, καθώς και οι φιλέλληνες, Σπέτσεμπεργκ, Ντίτμαρ, Ντελωναί, Λουτσώφ, Σέπαν και Κλέμπε.

.—Ο γέρων Χρήστος Καψάλης συγκεντρώνει εις τον Ανεμόμυλον τους ασθενείς, αναπήρους κα πολλάς γυναίκας, τας οποίας, κατά την παράδοσιν, παρεκίνει να βγαίνουν εις τα παράθυρα διά να προσελκύσουν περισσοτέρους εχθρούς. Όταν, τέλος, είδε ότι ο μύλος εγέμισε από τούρκους, έβαλε φωτιά εις την πυριτιδαποθήκην και ανετινάχθη μεθ’ όλων εις τον αέρα. Εις τον Ανεμόμυλον ευρίσκετο επίσης και ο επίσκοπος Ρωγών, Ιωσήφ.

.—Ο πρόξενος της Αυστρίας εις το Μεσολόγγι αββάς Μικαρέλλι, γράφει εις σχετικήν επιστολήν του: «Εξακισχίλιαι γυναίκες καί παιδιά είναι αιχμάλωτοι τών Αιγυπτίων. Τρείς χιλιάδες καί εκατόν ζεύγη ώτων απεκόπησαν και απεστάλησαν ως τρόπαια εις την Κωνσταντινούπολιν».

ΥΣ. Ο ίδιος ο Μέτερνιχτ, ο πατέρας της Ιερής Συμμαχίας όταν του διαμαρτυρήθηκε ο Σουλτάνος για την φιλελληνική στάση που άρχισε να διαμορφώνεται στις Αυλές της Ευρώπης λόγω της κοινωνικής πίεσης, είπε ότι "Μέχρι τώρα μπορούσα να σας στηρίξω, στο μεταξύ προέκυψε το Μεσολόγγι". Ήταν τόσος μεγάλος ο αποτροπιασμός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για τα εγκλήματα του Κιουταχή στο Μεσολόγγι που οι Ευρωπαϊκές Δυνάμεις δέχθηκαν να πάρουν μέτρα εναντίον των ΤΟύρκων και των Αιγυπτίων που κατείχαν πλέον το Μοριά και την Ρούμελη.
Ο αποτροπιασμός προήλθε από την καταγραφή πως ο Κιουταχής έκοψε 2000 αυτιά και τα έβαλε σε βαζάκια και τα έστειλε στον Σουλτάνο, από το ότι οι πολίτες του Μεσολογγίου (κυρίως οι αμάχοι) πουλήθηκαν σαν σκλάβοι και από το ότι ισοπέδωσαν την πόλη κατόπιν, συλλήσαν μέχρι και τάφους.

Αντιγραφή από ανάρτηση του Γιάννη Αγγελίδη