Labels

Τρίτη 31 Ιουλίου 2018

Η αναδιάρθρωση των συνόρων Ελλάδας - Αλβανίας

Η αναδιάρθρωση των συνόρων Ελλάδας - Αλβανίας του επιτρόπου Γιοχάνες Χαν



Μετά την πρόσφατη δήλωση του Επιτρόπου για την ευρωπαϊκή διεύρυνση σχετικά με την αναδιάρθρωση των συνόρων Ελλάδας και Αλβανίας, προκλήθηκε σύγχυση σε πολίτες και πολιτικούς, όπως φάνηκε από τις εκατέρωθεν δηλώσεις που πρόδιδαν νευρικότητα. Μία ιστορική αναδρομή είναι χρήσιμη για την αποφυγή και διόρθωση των παρερμηνειών.
Πριν από λίγες ημέρες, στις 11 Ιουλίου 2018, ο επίτροπος για την ευρωπαϊκή διεύρυνση Γιοχάνες Χαν προέβη σε μία σιβυλλική δήλωση, η οποία αναφερόταν στην αναδιάρθρωση – κυριολεκτικά – των συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας και ήγειρε, όπως αναμενόταν, εύλογες εικασίες, ένθεν κακείθεν. Στην Αθήνα επικράτησε σύγχυση και σε ορισμένες περιπτώσεις αδικαιολόγητη νευρικότητα, ενώ σε ακραίες περιπτώσεις παρατηρήθηκε το φαινόμενο της διαβρωτικής παράνοιας· οι ψύχραιμες φωνές και οι υπεύθυνες προσεγγίσεις ήταν ελάχιστες.
Μη αρκούσης όλης αυτής της παραφροσύνης, λίγες ημέρες μετά, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας επέτεινε την πυροδοτούμενη εικοτολογία, αναφερόμενος σε επικείμενη συνοριακή συμφωνία με την Αλβανία. Στα Τίρανα, η δήλωση Χαν δεν προκάλεσε τον ίδιο «συναγερμό» (όπως θα αναμενόταν, άλλωστε, λόγω της παγιωμένης καχυποψίας και φοβίας για πιθανές ελληνικές εδαφικές διεκδικήσεις), εξαιρουμένης της επιθετικής αναφοράς του τέως ηγέτη του αντιπολιτευτικού Δημοκρατικού Κόμματος Σαλί Μπερίσα, ο οποίος αποκάλεσε τον Αλβανό πρωθυπουργό Έντι Ράμα Γεώργιο Ζωγράφο της Αλβανίας. Λίγες ημέρες αργότερα, ο Χαν ανασκεύασε τη δήλωση, εκφράζοντας τη λύπη του για την παρερμηνεία που προκάλεσε.
Ποια, όμως, είναι η αλήθεια; Τι εννοούσε ο Χαν με την αμφίσημη δήλωσή του; Τα χερσαία διμερή σύνορα ή την υφαλοκρηπίδα; Στην πραγματικότητα, και οι δύο αυτές υποθέσεις παραμένουν αρρύθμιστες και η ανακύπτουσα διαφορά αποτελεί απότοκο ιστορικών εκκρεμοτήτων. Ο χαρακτηρισμός «αναδιάρθρωση συνόρων» όμως παραπέμπει ευθέως σε χερσαία σύνορα, αφού με τον όρο υφαλοκρηπίδα ορίζεται ο θαλάσσιος πυθμένας που περιβάλλει τις ακτές μιας ηπειρωτικής ή νησιωτικής περιοχής και στον οποίον το παράκτιο κράτος ασκεί αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα για τη διερεύνηση και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.
Ας δούμε τη σύνοψη της εξέλιξης της γεωγραφικής διανομής των δύο χωρών, Ελλάδας και Αλβανίας, από τη διάσπαση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη σύσταση του αλβανικού κράτους έως και τη δήλωση Χαν.
Από την ανακήρυξη της ανεξάρτητης Αλβανίας μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Η ανακήρυξη της Αλβανίας ως ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους, κυρίως με την αμέριστη υποστήριξη της Αυστροουγγαρίας, τον Νοέμβριο του 1912, αποτέλεσε περισσότερο πράξη τυπική και λιγότερο ουσίας. Συνεπώς, το πρώτο μέλημα της αλβανικής διοίκησης και του διεθνούς παράγοντα ήταν ο εδαφικός προσδιορισμός της, καθόσον η χώρα εξακολουθούσε να συνιστά «γεωγραφική έννοια» (είναι γνωστή η ρήση του Γερμανού καγκελαρίου Όττο φον Μπίσμαρκ στο Συνέδριο του Βερολίνου το 1878, ότι «δεν υπάρχει αλβανικό έθνος»).
Όμως ο διακανονισμός των ορίων της χώρας, ύστερα από πεντακόσια χρόνια οθωμανικής επιβολής, πολλαπλών μετακινήσεων πληθυσμών σε όλη τη βαλκανική χερσόνησο, επιλεκτικού (οικειοθελούς ή αναγκαστικού) εξισλαμισμού και προπάντων του αλυτρωτισμού που επικρατούσε σε όλη την περιοχή, συνεπαγόταν την υπέρβαση μίας σειράς προσκομμάτων. Για την επίλυση των εδαφικών διαφορών Ελλάδας-Αλβανίας και τη χάραξη της συνοριακής γραμμής, η Ελλάδα επικαλέστηκε την εφαρμογή της αρχής της συνειδησιακής εξέλιξης του πληθυσμού της – η οποία στην ουσία αφορούσε τη διεκδίκηση της ενιαίας γεωγραφικής περιοχής της Ηπείρου.
Εν μέσω των Βαλκανικών Πολέμων – η Αλβανία παρέμεινε ουδέτερη και στην πράξη νοσταλγός της οθωμανικής τάξης – η Συνθήκη του Λονδίνου (30 Μαΐου 1913) ανέθεσε στις Μεγάλες Δυνάμεις τη διευθέτηση των συνόρων της Αλβανίας και μία σειρά άλλων εκκρεμών εδαφικών ζητημάτων, ενώ στο πνεύμα των αποφάσεων του Λονδίνου, στις 29 Ιουλίου 1913 αναγνώρισαν την Αλβανία ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος και ταυτόχρονα μία μεικτή διεθνής επιτροπή ανέλαβε τη χάραξη της συνοριογραμμής με την Ελλάδα.
Στις 13 Νοεμβρίου 1913 ο Ελευθέριος Βενιζέλος διαμαρτυρήθηκε ενώπιον των Μεγάλων Δυνάμεων για τον προτεινόμενο τρόπο χάραξης των συνόρων – ο οποίος δεν βασιζόταν στους προβαλλόμενους ιστορικούς και εθνολογικούς τίτλους της ελληνικής διπλωματικής αντίληψης – και ζήτησε να αναζητηθεί η εθνικότητα «στην πνευματική ανάπτυξη των πληθυσμών», δηλαδή με τη διενέργεια δημοψηφίσματος, που σήμαινε μετακίνηση των συνόρων προς βορρά. Το δημοψήφισμα ωστόσο κρίθηκε επικίνδυνο από την Ιταλία, αλλά και από τη Γερμανία, η οποία πίστευε ότι η δημοψηφισματική αρχή (principe plébiscitaire) δεν είχε εφαρμοσθεί πουθενά, με εξαίρεση την περίπτωση της Γαλλίας.
Η διεθνής επιτροπή διαχάραξης συνόρων παρέμεινε στη μεθόριο μόνον 58 ημέρες, συνεδρίασε μόνον 12 φορές και εξέτασε μόνον 14 άτομα. Σύμφωνα με τις έρευνες, η επιτροπή έκρινε ότι το κριτήριο της γλώσσας ήταν ανεφάρμοστο – λόγω της πολυπλοκότητας της πληθυσμιακής σύνθεσης της περιοχής και της διγλωσσίας μεγάλου μέρους των φορέων της ελληνικής γλώσσας. Τα πορίσματα της μεικτής επιτροπής κατατέθηκαν ενώπιον των Μεγάλων Δυνάμεων, οι οποίες κατέληξαν στη Συμφωνία της Φλωρεντίας (Α’ Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας, 1913).
Το Σύμφωνο ή Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας της 17ης Δεκεμβρίου 1913 δεν βασίστηκε σε γλωσσικά ή εθνολογικά κριτήρια, αλλά κυρίως σε γεωπολιτικές ισορροπίες: για να είναι βιώσιμο το νεοσύστατο αλβανικό κράτος έπρεπε να περιέλθει εντός των εθνικών του συνόρων ολόκληρο το βόρειο τμήμα της Ηπείρου, το οποίο η Αλβανία αποκαλούσε Νότια Αλβανία· μόνον έτσι θα αποτελούσε ανασχετικό παράγοντα κατά της σλαβικής επεκτατικότητας στα Δυτικά Βαλκάνια. Άλλωστε, η παραχώρηση της αλβανόφωνης περιοχής του Κοσόβου στη Σερβία καθιστούσε αδύνατη κάθε ελληνική αξίωση σε βάρος της Αλβανίας. Περαιτέρω, η χάραξη της οριστικής ελληνοαλβανικής μεθορίου, η οποία κατακυρώθηκε τελικά τον Νοέμβριο του 1921, διαιρώντας την Ήπειρο στα δύο, διαίρεσε και την αποκαλούμενη «Τσαμουριά» μεταξύ Ελλάδας (Νομός Θεσπρωτίας) και Αλβανίας (Νομός Αγίων Σαράντα).
Έκτοτε, ενώ για την Ελλάδα αναφύεται το «βορειοηπειρωτικό» ζήτημα, για την Αλβανία ξεπηδά το «τσάμικο», όρος που ταυτίζεται με τους μουσουλμάνους κατοίκους που ζούσαν στην περιοχή της Θεσπρωτίας και στη διπλωματική ορολογία παραπέμπει στο τμήμα που υπήχθη στην ελληνική επικράτεια, πάντα τηρουμένων των εδαφικών και πληθυσμιακών αναλογιών της περιοχής. Φάνηκε έτσι, ότι η εδαφική συγκρότηση και η χάραξη των συνόρων του νεοπαγούς αλβανικού κράτους, ενώ έμοιαζε με πολυσύνθετη υπόθεση, διευθετήθηκε εν τέλει με τη μέθοδο και τη λογική της προκρούστειας λύσης.
Η Ελλάδα εμφανίσθηκε απογοητευμένη, διότι δεν ήρε τις όποιες εδαφικές επιδιώξεις και η Αλβανία, ενώ αρχικά επαναπαύθηκε, μελλοντικά προέβαλε και αυτή εδαφικές αξιώσεις σε βάρος της Ελλάδας, εποφθαλμιούσα περιοχές της Θεσπρωτίας και επικουρούμενη κυρίως από την Ιταλία. Έτσι, το ενιαίο, αλλά διχοτομημένο πια, γεωγραφικό διαμέρισμα της Ηπείρου – όπως υφίστατο επί Τουρκοκρατίας – κατέστη μήλον της έριδoς μεταξύ των δύο χωρών.
Προσθέτως, ο αυθαίρετος, κατά την ελληνική γενικότερη αντίληψη, τρόπος διακανονισμού των εδαφικών διαφορών, προκάλεσε την ένοπλη αντίδραση των ίδιων των τοπικών ελληνικών πληθυσμών, οι οποίοι εξεγέρθηkαν και ζήτησαν την αυτονόμηση της περιοχής. Ο αγώνας αυτός, ο οποίος ονομάστηκε «Βορειοηπειρωτικός Αγώνας», οδήγησε στο Πρωτόκολλο της Κέρκυρας (17 Μαΐου 1914), με το οποίο ο τοπικός ελληνικός πληθυσμός αποκτούσε ευρεία κοινοτική διοικητική αυτονομία υπό την κυβέρνηση του Γεωργίου Ζωγράφου.
Οι Παγκόσμιοι Πόλεμοι ανατρέπουν τα δεδομένα
Στο μεταξύ ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι συσχετισμοί άλλαξαν σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο. Με τη λήξη του πολέμου και εν όψει της Συνδιάσκεψης της Ειρήνης, το 1919 ο Αμερικανός πρόεδρος Ουίλσον δήλωνε ότι τα καθορισθέντα το 1913 σύνορα της Αλβανίας ήταν εξόχως τεχνητά, διότι διασπούσαν όχι μόνον γραμμές οικονομικής επαφής και εθνολογικής συνοχής, αλλά ακόμη και τους φυλετικούς δεσμούς μεταξύ των κατοίκων.
Η δήλωση αυτή ανέτρεπε το εύθραυστο γεωγραφικό κατεστημένο της εποχής.
Δεδομένης της αμερικανικής μεταστροφής, η οποία έως τότε υιοθετούσε την άποψη της ύπαρξης του αλβανικού ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους, ο Βενιζέλος στη Συνδιάσκεψη των Παρισίων προέβαλε σθεναρά διεκδικήσεις με υπόμνημα προς τους Συμμάχους στις 30 Δεκεμβρίου 1918. Το υπόμνημα περιείχε εδαφικές αξιώσεις για ολόκληρο τον υπόδουλο ελλαδικό χώρο και τη μεταβολή των συνόρων με την Αλβανία, καθώς δεν έβλεπε τον λόγο για τον οποίο οι ελληνικοί πληθυσμοί – της νότιας Αλβανίας πια – έπρεπε να συμπεριληφθούν στο κράτος αυτό, το οποίο ήταν ανίκανο να έχει διοίκηση εντελώς αυτόνομη, και όχι στο ελληνικό κράτος το οποίο είχε ήδη ανεξάρτητη πολιτική ζωή.
Στη συνέχεια και η αλβανική αποστολή στη Συνδιάσκεψη, υπό τον Τουρχάν Πασά Πρεμετή, πρόεδρο της προσωρινής κυβέρνησης του Δυρραχίου, με το υπόμνημα της 14ης Φεβρουαρίου 1919 απέκρουσε τις ελληνικές θέσεις και επισήμανε ότι η Ελλάδα αποσκοπούσε στον ακρωτηριασμό της χώρας. Ως αντίβαρο στις ελληνικές διεκδικήσεις, ο Τουρχάν Πασάς διεκδίκησε την περιοχή της «Τσαμουριάς», στην οποία η κυριαρχική παρουσία του αλβανικού στοιχείου, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, ήταν αδιαμφισβήτητη.
Στη διαμάχη αυτή η ιταλική παρεμβολή – η Ιταλία όλη αυτή την περίοδο του 1916-1917 επιδίωκε σθεναρά τον έλεγχο της Αλβανίας – προκάλεσε περαιτέρω επιπλοκές, αλλά οι αντιρρήσεις της Ιταλίας ήρθησαν με τη συμφωνία Βενιζέλου-Τιττόνι της 29ης Ιουλίου 1919, βάσει της οποίας η Ιταλία συμφωνούσε, εν τέλει, οριστικά, να εκχωρηθούν στην Ελλάδα ορισμένα χριστιανικά χωριά της νότιας Αλβανίας. Όμως, λίγους μήνες αργότερα, στις 27 Ιουλίου 1920 η Ιταλία κατήγγειλε μονομερώς τη συμφωνία αυτή. Η ελληνική στρατιωτική δύναμη, που είχε μεταβεί στην διεκδικούμενη περιοχή, αναγκάστηκε να αποσυρθεί, μάλιστα πιεζόμενη από τους Γάλλους. Η εξέλιξη αυτή επέφερε τη Συμφωνία της Καπεστίτσας (15 Μαΐου 1920), η οποία ήταν μία ενδιάμεση κατάσταση, εν αναμονή των οριστικών αποφάσεων της Συνδιάσκεψης της Ειρήνης.
Η Ελλάδα, στο μεταξύ, είχε θραύσει τους συμμαχικούς δεσμούς, προτιμώντας την αυτοτέλεια. Με την επαναφορά στον θρόνο του Κωνσταντίνου, η κυβέρνηση Γούναρη δεν επέδειξε την ίδια επιδεξιότητα όπως ο Βενιζέλος. Αυτό απεδείχθη ολέθριο, κυρίως όσον αφορά το Μικρασιατικό ζήτημα. Στις 9 Νοεμβρίου 1921 εκδόθηκε η απόφαση της Πρεσβευτικής Συνδιάσκεψης των Παρισίων, η οποία κατακύρωνε την «διαφιλονικούμενη περιοχή της Βορείου Ηπείρου» οριστικά στην Αλβανία. Σύμφωνα με αυτήν, Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία και Ιαπωνία αναγνώριζαν την Αλβανία «ως κυρίαρχο και ανεξάρτητο κράτος» και την περιοχή αυτή ως συντεταγμένη σε αυτή, με σύνορα τα καθορισθέντα στις συμφωνίες του Πρωτοκόλλου της Φλωρεντίας της 17ης Δεκεμβρίου 1913.
Το βορειοηπειρωτικό γίνεται μειονοτικό ζήτημα
Η 9η Νοεμβρίου 1921 αποτέλεσε σημείο καμπής για τις όποιες εδαφικές επιδιώξεις είχε τότε η Ελλάδα. Συνεπώς, το όλο ζήτημα υποβιβάστηκε σε θέμα προστασίας μίας μειοψηφίας, ήτοι σε μειονοτικό ζήτημα. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 2 Οκτωβρίου 1921, η Κοινωνία των Εθνών (ΚτΕ) ενέκρινε αλβανική δήλωση περί μειονοτήτων και έτσι αντικαταστάθηκαν και οι διατάξεις του Πρωτοκόλλου της Κέρκυρας (που έδιναν αυτονομία στον ελληνικό πληθυσμό της βόρειας Ηπείρου). Το αλβανικό κράτος, σύμφωνα με τη δήλωση του Αλβανού αντιπροσώπου Φαν Νόλη, αναγνώριζε και επίσημα τους ελληνικούς πληθυσμούς ως γλωσσική μειονότητα.
Στις αρχές Φεβρουαρίου του 1922 το αλβανικό κοινοβούλιο επικύρωσε τη δεσμευτική δήλωση του Φαν Νόλη: Πλήρης ισότητα σε ό,τι αφορά τα πολιτικά, αστικά και κοινωνικά δικαιώματα, χωρίς φυλετικές και γλωσσικές διακρίσεις, παροχή εκπαιδευτικών δικαιωμάτων, θρησκευτική ελευθερία και άσκηση της θρησκευτικής λατρείας, συμπεριλαμβανόμενων και των ελευθεριών αλλαξοπιστίας.
Στο πλαίσιο αυτό, για την διευθέτηση των συνόρων και επί εδάφους, τον Αύγουστο του 1923 ο Ιταλός στρατηγός Ενρίκο Τελλίνι, απεσταλμένος της ΚτΕ, μετέβη στην ελληνοαλβανική μεθόριο πλαισιωμένος από εκπροσώπους των δύο χωρών. Όταν η επιτροπή κατήλθε στις αμιγώς ελληνόφωνες περιοχές (Αργυρόκαστρο), μεταξύ του Τελλίνι και της ελληνικής αντιπροσωπείας προέκυψαν θεμελιώδεις διαφωνίες λόγω της εμφανούς μεροληψίας του Ιταλού στρατιωτικού. Τελικά, στις 27 Αυγούστου ο Τελλίνι βρέθηκε δολοφονημένος υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες στην ελληνοαλβανική μεθόριο πλησίον της Κακαβιάς.
Με την περιπλοκή της όλης υπόθεσης μετά τη δολοφονία του Τελλίνι, τις συνεχώς προβαλλόμενες ελληνικές εδαφικές αξιώσεις αλλά και το έντονο αλβανικό ενδιαφέρον για τους μουσουλμάνους Τσάμηδες της Ηπείρου κατά το διάστημα της ανταλλαγής των πληθυσμών (και της φημολογούμενης ανταλλαγής και των Τσάμηδων: μεταφορά τους στην Αλβανία ή στην Τουρκία), η συνοριακή ρύθμιση καθίστατο αναγκαία για την σταθερότητα στην περιοχή. Οι Μεγάλες Δυνάμεις κινήθηκαν για την εξάλειψη του «αποστήματος»: στις 27 Ιανουαρίου 1925, σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της αγγλο-γαλλο-ιταλικής επιτροπής (ή το Β΄ Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας) χαράχθηκαν οριστικά – επί χάρτου αλλά όχι επί εδάφους – τα σύνορα της σημερινής Αλβανίας, τα οποία και έγιναν διεθνώς αποδεκτά. Η Ελλάδα, όμως, δεν αναγνώρισε τη συμφωνία αυτή, η οποία αποτελεί σημείο αναφοράς για την αλβανική διπλωματία.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
Το καλοκαίρι του 1946 η ελληνική κυβέρνηση υπό τον Κωσταντίνο Τσαλδάρη υπέβαλε αίτημα ενώπιον της Συνδιάσκεψης της Ειρήνης των Παρισίων για την ενσωμάτωση της περιοχής της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα με το αιτιολογικό ότι η Αλβανία έπρεπε να καταταχτεί στις ηττημένες δυνάμεις του άξονα και να αποκατασταθεί μια κραυγαλέα ιστορική αδικία σε βάρος του ελληνικού έθνους. Οι ελληνικές αξιώσεις, ωστόσο, δεν υιοθετήθηκαν από τους Συμμάχους και, προσθέτως, η Αλβανία είχε όλη τη διπλωματική υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης και της Γιουγκοσλαβίας. Συνεπώς, προσπάθεια για μια γενναία μεθοριακή αναρρύθμιση ναυάγησε.
Λίγα χρόνια αργότερα, με το τέλος του εμφυλίου πολέμου (Αύγουστος 1949) και την καταφυγή των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού στην Αλβανία, η ελληνική κυβέρνηση ζήτησε από τους συμμάχους την ανάληψη μια διασυμμαχικής απόβασης στην Αλβανία για την εξάρθρωση των ανταρτικών βάσεων. Αυτό αποτελούσε έναν εύσχημο τρόπο – και ευκόλως αναγνώσιμο – για την κατάληψη της περιοχής, αλλά οι Σύμμαχοι απέρριψαν ασυζητητί την ελληνική πρόταση για εδαφική ανασυγκρότηση της περιοχής.
Έκτοτε όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις διατηρούσαν σε ρητορικό επίπεδο τις όποιες εδαφικές βλέψεις σε βάρος της Αλβανίας, η οποία από τη μεριά της, ως απάντηση σε αυτά, ανακινούσε με όποια διπλωματικά μέσα διέθετε το «τσάμικο».
Τον Μάιο του 1971 Ελλάδα και Αλβανία κατέληξαν σε μία επίπονη συμφωνία για τη διπλωματική ανασύνδεση. Από τα πρώτα αλβανικά αιτήματα, όπως αναμενόταν, ήταν η επαναφορά του θέματος της μεθοριακής συμφωνίας και των οροσήμων: αποκατάσταση, συντήρηση και πύκνωση αυτών. Τον Ιούλιο του 1972 η αλβανική κυβέρνηση επέδωσε σχετικό αίτημα στον Έλληνα πρέσβη στα Τίρανα. Η ελληνική κυβέρνηση απάντησε θετικά και τον Οκτώβριο του 1972 μετέβη στα Τίρανα ελληνική αντιπροσωπεία.
Η ελληνική πρόταση βασιζόταν στην αντίληψη ότι η συμφωνία έπρεπε να στηριχθεί στο ελληνογιουγκοσλαβικό πρότυπο, δηλαδή να αναγνωριστεί από τις δύο πλευρές το δεδομένο των συνόρων, αλλά χωρίς καμία μνεία σε παρελθοντικές συμβάσεις (δηλαδή να αποσιωπηθεί το Β’ Πρωτοκόλλο της Φλωρεντίας). Η Αλβανία, αντίθετα, επεδίωκε την υπογραφή της συνοριακής συμφωνίας βάσει του Πρωτοκόλλου αυτού, τη σύσταση μεικτής επιτροπής και την πύκνωση των οροσήμων («πυραμίδες» της μεθορίου). Λόγω της αλβανικής επιμονής, η ελληνική κυβέρνηση ακολούθησε παρελκυστική τακτική και δεν έδωσε συνέχεια στο θέμα.
Η μεθοριακή συμφωνία σχετιζόταν άμεσα με τα σημεία συνοριακής διέλευσης. Πριν από τον πόλεμο, υπήρχαν πέντε μεθοριακοί σταθμοί. Η ελληνική κυβέρνηση στη συνέχεια και κυρίως το 1976-1977 πρότεινε το άνοιγμα της Κρυσταλλοπηγής και της Κακαβιάς, ενώ η θέση της Αλβανίας για το ζήτημα αυτό υπήρξε αρνητική. Η Κακαβιά εξασφάλιζε για την Ελλάδα άμεση επαφή με το ελληνικό στοιχείο στις αποκαλούμενες από την Αλβανία μειονοτικές περιοχές, κάτι το οποίο δεν επιθυμούσε η Αλβανία και αρνείτο κατηγορηματικά. Τον Μάιο του 1974 η Αθήνα ζήτησε το άνοιγμα της Κακαβιάς, αλλά τα Τίρανα απέρριψαν το αίτημα. (Ο συνοριακός σταθμός της Κακαβιάς, ως σημείο διέλευσης ανθρώπων και αγαθών, λειτούργησε τον Γενάρη του 1985).
Με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία, το 1981, τα Τίρανα πίστεψαν ότι παρουσιαζόταν μία καλή ευκαιρία να επαναφέρουν το ζήτημα της μεθοριακής συμφωνίας, αλλά ο Ανδρέας Παπανδρέου έθεσε τέλος στην αναδυόμενη συζήτηση με μία εύσχημη διπλωματική δήλωση από τα Ιωάννινα τον Φεβρουάριο του 1984, κάνοντας μνεία στο απαραβίαστο των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών, επικαλούμενος την Τελική Πράξη του Ελσίνκι, την οποία όμως η Αλβανία δεν είχε αναγνωρίσει.
Και η υφαλοκρηπίδα
Ως προς το δεύτερο σκέλος, την υφαλοκρηπίδα, η Ελλάδα υπέβαλε για πρώτη φορά σχέδιο οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας με την Αλβανία στις αρχές του 1977, επωφελούμενη από τη σχετική βελτίωση των σχέσεων αλλά και θορυβημένη από την κλιμακούμενη ένταση στο Αιγαίο (στις αρχές του 1975 η Τουρκία, ενθαρρυμένη από τις επιτυχίες της στην Κύπρο και την αδιαφορία του διεθνούς παράγοντα, έθεσε και θέμα κυριαρχίας στο Αιγαίο και με την ευκαιρία ο Κωνσταντίνος Καραμανλής προέβη στη γνωστή δήλωση της 27ης Ιανουαρίου 1975 για την τουρκική απειλή στο Αιγαίο και την πρόκληση συνολικότερης αστάθειας στην περιοχή). Όμως οι Αλβανοί ζήτησαν ως σημείο εκκίνησης των συνομιλιών την κατάργηση του νόμου περί εμπολέμου (Νοέμβριος 1940), αίτημα επαναλαμβανόμενο από την αλβανική διπλωματία το οποίο αρνείτο να συζητήσει η ελληνική πλευρά, και την αποκατάσταση των οροσήμων.
Τον Μάρτιο του 2009 επιτεύχθηκε στα Τίρανα μία αρχική συμφωνία για την θαλάσσια οριοθέτηση αλλά δύο μήνες αργότερα το αντιπολιτευόμενο σοσιαλιστικό κόμμα του Έντι Ράμα κατήγγειλε τη συμφωνία και παρέπεμψε την όλη υπόθεση ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο την έκρινε αντισυνταγματική και την ακύρωσε πριν κυρωθεί στην αλβανική Βουλή. Στην Ελλάδα πίστεψαν (και εξακολουθούν να πιστεύουν) ότι πίσω από την ενέργεια αυτή υποβόσκει τουρκικός δάκτυλος, προκειμένου να αποφευχθεί η δημιουργία προηγουμένου, το οποίο θα μπορούσε να επικαλεστεί η Ελλάδα και στη διαφωνία της με την Τουρκία στο Αιγαίο.
Έκτοτε και το θέμα της υφαλοκρηπίδας οδηγήθηκε σε στενωπό, με ατέρμονες δηλώσεις και εικασίες, υπονόμευση και κυρίως καχυποψία από την αλβανική πλευρά.
Όπως βλέπουμε, τόσο στο θέμα της οριοθέτησης των χερσαίων συνόρων μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας, όσο και στο θέμα των θαλάσσιων ζωνών, υπάρχουν σημεία, που δεν έχουν αποσαφηνιστεί, τα οποία στάθηκαν ικανά να προκαλέσουν παρερμηνείες και πανικό.
*Σταύρος Ντάγιος
Είναι διδάκτωρ ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας & Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το ερευνητικό ενδιαφέρον του εδράζεται στη μελέτη των διαβαλκανικών σχέσεων. Είναι μεταφραστής λογοτεχνίας και διευθυντής του Εκδοτικού Οίκου Literatus.
Πηγή 

Παρασκευή 27 Ιουλίου 2018

Αγία Παρασκευή Ὀσιοπαρθενομάρτυρος


Πνευματικ φς π τν γία Παρασκευ


Στς 26 ουλίου Μία, γία, Καθολικ κα ποστολική, ρθόδοξος κκλησία ορτάζει τν μνήμη τς γίας νδόξου σιοπαρθενομάρτυρος το Χριστο Παρασκευς τς θληφόρου. πως εναι γνωστό, γία νδοξος σιοπαρθενομάρτυς Παρασκευ λαβε π τν γιο Τριαδικ Θε τ διαίτερο χάρισμα τς θεραπείας τόσο τς σωματικς σο κυρίως τς πνευματικς ράσεως. Εναι προστάτις τν ματιν. Μς χαρίζει τ φς. Βέβαια, τ χάρισμα ατ γία νδοξος σιοπαρθενομάρτυς Παρασκευ δν τ χει κατ φύσιν, λλ κατ Χάριν, ς δωρεά, ποία πηγάζει π τν πηγ το φωτός, π τ φυσικ φς, π τ ατοφς, τν διο τν Θεάνθρωπο Κύριο ησο Χριστό, ποος κήρυξε στεντορεία τ φων τι «γ εμ τ Φς το κόσμου»[1].
Πς, μως, γία νδοξος σιοπαρθενομάρτυς Παρασκευ ξιώθηκε τοιούτου χαρίσματος; Σύμφωνα μ τ συναξάριο, εδωλολάτρης τότε βασιλις ντωνίνος, θέλοντας ν πείσει τν γία ν θυσιάσει στ εδωλα κα βλέποντας τν σταθερ κα πίμονη ρνησή της, πρόσταξε ν νάψουν μι μεγάλη φωτι κα ν βάλουν να καζάνι γεμάτο πίσσα κα θειάφι ν βράζει καλ κα ν ρίξουν μέσα στ καζάνι τν γία, ν καε. γία χαρούμενη, πειδ πρόκειτο ν ναχωρήσει π τν ψεύτικο ατν κόσμο κα ν πάει στν ληθιν κα αώνιο, κανε τν σταυρό της κα μπκε μέσα. Περιμένοντας δυ κα τρες ρες βασιλιάς, βλέπει τι....
γία δν καίγεται κα τς λέει : «Παρασκευή, γιατί δν καίγεσαι»; «Διότι, Χριστός μου δρόσισε τ νερό», παντ γία. «Ράντισε κι μένα, ν δ ν καίει», τς λέει βασιλιάς. Πρε, λοιπόν, γία μ τ δυό της χέρια κα το ρριξε στ πρόσωπο κα εθς τυφλώθηκε κα τ πρόσωπό του γδάρθηκε. Φωνάζει τότε βασιλιάς : «Μέγας Θες τν Χριστιανν! Πιστεύω κι γ σ’Ατν κα βγς ν μ βαπτίσεις». Βγαίνει γία, τν βαπτίζει κα το ξαναδίνει τ φς τν φθαλμν του, λέγοντας : «Βασιλιά, Θες τν Χριστιανν σ παλλάσσει π τν δειν ατ μάστιγα». Μετ π ατ τ γεγονς γία λαβε τν χάρι π τν Θε ν θεραπεύει τος πάσχοντας π τς παθήσεις τν ματιν[2].
ν λευση το πρώτου Φωτός, το Χριστο, κα μφάνιση τν τρίτων φώτων, τν γίων  νθρώπων (δεύτερα φτα εναι ο γιοι γγελοι, κατ τν γιο Γρηγόριο τν Θεολόγο) θ πρεπε ν σημαίνει ελογία κα σωτηρία, ντούτοις πικρατε κα πλώνεται τ σκότος, κατάπτωση, διαφθορ κα τυφλότητα. κόμη κα μέσα στν γιοτόκο κα ρωοτόκο λλάδα μας. Μι χώρα, νας τόπος γίων κα ρώων, στν ποο θ πρεπε ν κυριαρχε κα ν λάμπει τ Φς το Χριστο κα τν γίων, πως λαμπε π αἰῶνες στ Ρωμιοσύνη το Βυζαντίου.
ς μς πιτρέψει, σήμερα, γάπη σας ν ναφέρουμε μερικ τέτοια δείγματα λλείψεως φωτός, κολουθώντας κατ πόδας τ παράδειγμα τς σήμερον ορταζομένης γίας νδόξου σιοπαρθενομάρτυρος Παρασκευς. 
Ά) ντιμετώπιση τς τεκνίας
Ο  γονες τς γίας Παρασκευς, γάθων κα Πολιτεία, ταν δίκαιοι κα ελαβες? εχαν περάσει μι ζω φιερωμένη στν Θεό? ταν «λοτρόπω νεύσει πρς Θεν κεκλικότες»? εχαν κλίνει, εχαν νεύσει μ λους τους τρόπους πρς τν Θεό? λη ζω τος ταν μι δοξολογία, μι ξύμνηση το Θεο κα μι τήρηση τν ντολν του. Δν εναι εκολο ν τηρήσει κανες τς ντολς το Θεο κα ν στρέψει λη του τ ζω πρς τν Θεό. Πόσοι πό’μας, γαπητοί μου, χουμε στρέψει λη τ ζωή μας πρς τν Θεό; Ν εναι λες μας ο σκέψεις, λες μας ο νέργειες, λες μας ο κινήσεις, λη μας ζω φιερωμένη στν Θεό; Μς κλέβει π’δ κι π’κε διάβολος. λλοτε νας φίλος, λλοτε να συμπόσιο, λλοτε μι ξεκούραση, να γλέντι, μι διασκέδαση κα φιερώνουμε τ ζω μς πολλς φορς χι στν Θεό, λλ στν κόσμο, τ κοσμικ φρόνημα, στ κακό, στν μαρτία κα σ οδέτερα νάξια πράγματα. Τ ζεγος, γία ξυνωρίς, γάθων κα Πολιτεία, εχαν στρέψει τ ζω τος «λοτρόπως» πρς τν Θεό. Κα θ περίμενε κανες πς λα τους τ ατήματα θ κπληρώνονταν μέσως π τν Θεό. μες μόλις κάνουμε κάποιο ελαβικ φιέρωμα, μόλις ψελλίσουμε κάποια προσευχή, παιτομε μέσως Θες ν κπληρώσει τ ατημα τς προσευχς μας. Δν χουμε πομον κα μπιστοσύνη στ σοφία κα τν πρόνοια το Θεο, ποος πρς τ συμφέρον μας πάντα κανοποιε τ ατήματά μας. Μι ζωή, λοιπόν, φιερωμένη στν Θεό, γάθων κα Πολιτεία. Κα εχαν να μόνο ατημα π τν Θεό. Ν τος χαρίσει να παιδί. Πόσο λογικ κα ελογο ατημα! ταν πολ φυσικ ν λυπονται κα ν στενοχωριονται, χωρίς, μως, ν χάνουν τν μπιστοσύνη πρς τν Θεό, χωρς ν παροργίζονται κα χωρς ν στρέφονται ναντίον το Θεο. Στενοχωρονταν τόσο διότι δν θ πρχε κάποιος διάδοχός του γένους τους, σο κα γιατί δν εχαν κάποιον κληρονόμο το πλούτου τους. Τ ζεγος, μως, δν τ βαλε κάτω, λλ μιμούμενο τ προγενέστερα στείρα κα τεκνα ζεύγη τς Παλαις Διαθήκης, τν προφήτιδα ννα, τν μητέρα το γίου προφήτου Σαμουήλ, τος γίους ωακεμ κα ννα, τος γονες τς περαγίας Δεσποίνης μν Θεοτόκου κα ειπαρθένου Μαρίας κα  τος γίους Ζαχαρία κα λισσάβετ, τος γονες το Τιμίου Προφήτου, Προδρόμου κα Βαπτιστο ωάννου, προσέτρεξε μέσω τς διαλείπτου προσευχς στν Θεό. Τότε Θες χι πλς κανοποισε τ ατημά τους, λλ τος δωσε ναν ξαίσιο καρπό? τν γία νδοξο σιοπαρθενομάρτυρα Παρασκευή. Τηρομε μες, γαπητοί μου, παρόμοια στάση σ νάλογες περιπτώσεις; Μιμούμαστε τ παράδειγμα τς νηστείας, τς προσευχς κα τς πλήρους μπιστοσύνης στ θέλημα το Θεο τν γονέων τς γίας Παρασκευς πρς πόκτηση παιδιν, σπεύδουμε «γαλλομένω ποδ» σ ατρικς λύσεις, πως ατς τς τεχνητς, νδοσωματικς ξωσωματικς γονιμοποίησης μ πρόβλεπτες συνέπειες; Μήπως ντικαθιστομε τν κύριο κα πρωταρχικ σκοπ το μυστηρίου το Γάμου, πο εναι θέωση, ξαγιασμς κα νωση το νδρογύνου μ τν Χριστό, κα τν ταυτίζουμε μ τν τεκνογονία, πράγμα τ ποο ποτελε περιορισμ το νοήματος το Γάμου στς σαρκικς σχέσεις; ρθόδοξος κκλησία δν μπορε ν προτείνει τν προσφυγ στν οτως λλως προβληματικ παρεμβατικ ναπαραγωγή, παρ μόνο τν μμον στ αώνια κα διαχρονικ πρότυπα, τος γίους.
Β) Πρότυπο γιότητος γυναικν
ζω τς γίας νδόξου σιοπαρθενομάρτυρος Παρασκευς πρξε ποδειγματική. Ν πς μς τν περιγράφει θνοϊερομάρτυς, σαπόστολος, φωτιστς το Γένους μας κα μεγάλος διδάχος γιος Κοσμς Ατωλός, ποος φιερώνει λόκληρη τν Δ΄ Διδαχή του στν ρμηνεία τς παραβολς το σπορέως, παρουσιάζοντας τν γία Παρασκευ ς παράδειγμα κατονταπλασίονος καρποφορίας το σπόρου το Θεο.
« γία μετ τν κοίμηση τν γονέων της, οσα δωδεκαετής, μεινε σ’να πύργο ψηλό. ψηλς κα δυνατς ατς πύργος εναι ορανός, πο μοίρασε δηλαδ λα τ πάρχοντα λεημοσύνη κα τ στειλε μ τος πτωχος στν Παράδεισο. Μ τί βαφε τ μάτια της; χι μ μαυράδι σν μερικς νόητες γυνακες, πο τ βάζουν, γι ν φαίνονται μορφες στος νδρες, λλ σηκωνόταν γία κάθε αγ κα νθυμουμένη τς μαρτίες τν χριστιανν κλαιγε, χτυπώντας τ πρόσωπό της κα βρέχοντας τ μ δάκρυα. Ποι εναι τ σκουλαρίκια; Εχε τ ατι τς νοικτά, στέκοντας μ ελάβεια, γι ν κούει τ ερν κα γιον Εαγγέλιον. Μ τί βαφε τ χείλη της; χι μ κοκκινάδι, λλ λέγοντας τ «Κύριε ησο Χριστέ, λέησον μ τν μαρτωλόν», εχε δηλαδ τν δια τν λήθεια. Ποι εναι τ περιδέραιο, πο εχε στ λαιμό της; Εναι π τς νηστεες, πο κανε, κα λαμπε λαιμός της σν τν λιο. Ποι εναι τ δακτυλίδια; Εναι π τς πολλς μετάνοιες, πο κανε, κα γίνονταν κόμποι-κόμποι τ δάκτυλά της. Ποι εναι τ ζωνάρι τ μαλαματένιο; Εναι παρθενία, πο φύλαγε σ’λη της τν ζωή. Ποι εναι τ φόρεμα; Εναι ντροπή, πο εχε κα φόβος το Θεο, πο τν σκέπαζε. Ποι εναι τ παπούτσια τ ψηλά; Εναι νος της, πο τν εχε στν οραν κα χι στν γ, γι ν στοχάζεται ατ τ μάταια, τ ψεύτικα, τ γήινα σν τ λλα κορίτσια. τσι στολιζόταν γία. ν σως εναι κανένα κορίτσι κα θέλει ν στολίζεται σν τν γία Παρασκευή, ν στοχασθε τί κανε γία, ν κάνει κι ατή, γι ν σωθε»[3]. 
κοστε, σες εστε παρθένες κα μάθετε πς ν παρθενεύετε? διότι χι μόνο ποια μ τ σμα παρθενεύει, ατ λέγεται καθολικ παρθένος, λλ κείνη, ποία εναι κα κατ τν ψυχ καθαρ κα δν χει στν λογισμ τς ασχρς νθυμήσεις, ατ εναι καθολικ παρθένος.
κοστε, σες χετε νδρες, τί λέγει π. Παλος : «Μετ αδος κα σωφροσύνης κοσμεν αυτάς, μ ν πλάσμασιν χρυσ μαργαρίταις ματισμ πολυτελε, λλ’ πρέπει γυναιξίν, παγγελλομέναις θεοσέβειαν δργων γαθν»[4].
Δηλαδή, ν μν μακιγιάρεστε, οτε ν στολίζεστε μ χρυσ φορέματα κα μ μαργαριτάρια, λλ ν εστε τιμημένες κα σόφρωνες, καθς ταιριάζει σ γυνακες χριστιανν, ο ποες θέλουν ν ρέσουν στν Χριστ μ ργα γαθ κα χι μ στολίδια.
κοστε, σες χετε κόρες νύπανδρες, πς πρέπει ν τς κπαιδεύετε. Ν μ γίνεστε σες τ κακ παράδειγμα σ’ατές, λλ ν εστε τύπος κα παράδειγμα τν θυγατέρων σας σ κάθε θεάρεστο ργο. Διότι, ταν σες λέτε λόγια, πο μολύνουν τς ψυχς τν πλν παρθένων, ταν δν γαπτε τν ργασία το οκου, ταν ντιλέγετε στος διους τους νδρες σας, ταν βγαίνετε συχν ξω π’τ σπίτι, ταν χορεύετε, ταν δν πηγαίνετε στν κκλησία, ταν γαπτε τ πολ κρασί, ταν δν χετε καμμι ελάβεια, οτε γκράτεια γλώσσας, π πο λλο ν κπαιδευθον ο μικρς κόρες, ο ποες δν βγαίνουν ξω π’τ σπίτι;
λλά, γία Παρασκευ δν ταν τέτοια, οτε κπαιδεύθηκε μ τέτοιο τρόπο π τ μητέρα της, οτε ξόδευε τν μορφι κα τ κάλλος της σ τάκτους ρωτες νέων, οτε γρευε τς ψυχς τν νδρν, λλ πάντοτε να ργο εχε παραίτητο? τ ν στολίζει τν ψυχή της μ νηστεία, μ γκράτεια, μ σιωπή, μ προσοχή, μ παρθενία, μ λεημοσύνη κα μ κάθε θεάρεστο ργο»[5].
Θαυμάζει κανες στ πρόσωπο τς γίας Παρασκευς τ θικ κα πνευματικ μεγαλεο, πο χουν ο γυνακες, ο ποες, μερικς φορές, ξεπερνον κόμη κα τος θεωρουμένους δυνατος νδρες σ φοσίωση στ Θεό. Ο γιοι Πατέρες τς κκλησίας ναφερόμενοι, μερικς φορές, σ εθραυστες κα λεπτς γυναικεες μορφές, πορον πς ατς ο γυνακες μ’ατ τν εαίσθητη γυναικεία φύση, πο θ νόμιζε κανες τι στν πρώτη δυσκολία θ κατέρρεαν, πς δειξαν τέτοια ντοχ κα τέτοια φοσίωση στ μαρτύρια, λλ κα στν μοναχικ σκηση κα ποδείχθηκαν νώτερες π τος νδρες.
Κι ς πομε δ τι σότητα μεταξ νδρν κα γυναικν δν κρίνεται π τ τί παγγέλματα σκε καθένας, πως πρεσβεύει τ νόητο φεμινιστικ κίνημα, τ ποο δημιουργε ταραχ κα ναστατώνει τν κοινωνία. Γιατί, πως νδρικ φύση εναι φτιαγμένη π τν Θε ν μετέρχεται ρισμένα παγγέλματα κα ρισμένες ργασίες, λόγω τς φυσικς της κατασκευς, τσι κα λεπτ κα εαίσθητη γυναικεία φύση εναι κατάλληλη π τν Θε ν κολουθε κα ν μετέρχεται ρισμένα παγγέλματα κα δίως τ μεγάλο λειτούργημα τς μητρότητος. Δν πάρχει ερότερο λειτούργημα π τ λειτούργημα τς μητρότητος.
σότητα, λοιπόν, δν γκειται στ τί παγγέλματα μετέρχεται κανες σ’ατ δ τ ζωή. Οτε στ ν μπορε χι ν γίνει γυναίκα «ερεύς»? πο δν μπορε ν γίνει, γιατί ατ εναι να ξενόφερτο, ντιπαραδοσιακό, ντορθόδοξο, ντιχριστιανικ κα εδωλολατρικ ατημα. σότητα γκειται στ ν γυναίκα μπορε ν πιτύχει πνευματικ τ δια πράγματα, πο πιτυγχάνουν ο νδρες? στ ν πάρχει σότητα στν γιότητα κα στν ρετή? στ ν μπορον ο γυνακες ν κατακτήσουν, μ τν Χάριν το Θεο, τν πουράνιο Βασιλεία? στ ν μπορον ν κατανοήσουν τ κήρυγμα κα ν φοσιωθον στν Θεό.
Τί εναι ατ δ ζω μ’ατς τς διαφοροποιήσεις κα νισότητες; Μήπως κα νάμεσα στος νδρες δν πάρχουν το κόσμου ο νισότητες;
Γι τν Μία, γία, Καθολική, ποστολική, ρθόδοξο κκλησία δν πάρχουν νισότητες μεταξ τν δύο φύλων παρ μόνο διαφοροποιήσεις φυσικς κα λειτουργικές. Ατό, λλωστε, λέγει κα     π. Παλος : «Οκ νι ρσεν κα θλυ? πάντες γρ μες ες στε ν Χριστ ησο»[6]. Δηλαδή, μπροστ στν Θε δν εναι ρσενικ οτε θηλυκό? δν λογαριάζει Θες τι μόνο ο νδρες θ σωθον, ν ο γυνακες θ κολασθον, λλ λοι σοι πιστεύουν σ’Ατόν, εναι σοι μεταξύ τους. Ατό, λλωστε, ποδεικνύει κα λειτουργικ πράξη τς κκλησίας μας, σύμφωνα μ τν ποία ξ σου νδρες κα γυνακες μετέχουν στν μυστηριακ ζω ατς. Μπορον κα ο γυνακες ξ σου ν κατακτήσουν τν γιότητα κα δ εναι μεγάλος στίβος. ποια γυναίκα θέλει ν ξεπεράσει τος νδρες, νοίγεται μπροστά της δρόμος τς γιότητος κα τς ρετς.
ντιθέτως, μως, σήμερα φωνς διαβολικές, φωνς το κακο ξωθον τς γυνακες σ λλου εδους ξίσωση πρς τος νδρες? σ ξίσωση μ τν διαφθορ κα τν μαρτία, μέσω τν ασχρν κα τίμων σαρκικν παθν, τς πορνείας, τς μοιχείας κα τς μοφυλοφιλίας, μ τ ποία τ γυναικεο φύλο ξεφτιλίζεται.
γαπητοί, τ Φς εναι διος Χριστός, εναι ρθοδοξία, Μία, γία, Καθολικ κα ποστολικ κκλησία. Τ Φς ατ χει λθει στν κόσμο? «τ Φς λήλυθεν ες τν κόσμον»[7]. Κα κόσμος ατ τ Φς χει νάγκη. Τ Φς το Χριστο εναι τ «νός στι χρεία»[8] το ερο Εαγγελίου. Εναι ρα, πλέον, ν ξυπνήσουμε, πρν ν εναι ργά? «ρα μς δη ξ πνου γερθναι»[9]. ς παρακαλέσουμε γονυκλινς, κετευτικς κα κ βάθους καρδίας τν ορτάζουσα σήμερα γία νδοξο σιοπαρθενομάρτυρα το Χριστο Παρασκευ ν κρατ πάντοτε τος πνευματικος φθαλμούς μας, «τς ψυχς τ μματα» ρθάνοικτα. μήν!

[1]
ω. 8,12.
[2]
γία Παρασκευή, κδ. ρθοδόξου Τύπου στ σειρ Βίοι  γίων, θήνα 1984, σσ. 18-19.
[3] Πατερικ
ν Κυριακοδρόμιον,κδ. Ι. Κελλίον γίου Νικολάου Μπουραζέρη, γιον ρος 2003, σσ. 331-332.
[4]
΄ Τιμ. 2, 9-10.
[5]«Βίος κα
πολιτεία τς γίας σιοπαρθενομάρτυρος το Χριστο Παρασκευς»,  κολουθία τς γίας σιοπαρθενομάρτυρος το Χριστο
  Παρασκευ
ς, κδ. Σχοινά, Βόλος, σσ. 35-36.
[6] Γαλ. 3, 28.
[7]
ω. 3, 19.
[8] Λκ. 10, 42.
[9] Ρωμ. 13, 11.


Πρωτοπρ. γγελος γγελακόπουλος,
φημέριος Ι. Ν. γίας Παρασκευς Καλλιπόλεως Πειραις
ν Πειραιε 25-7-2013